Planeten waarvan je niet gelooft dat ze bestaan: HD 189733

Stel je een planeet voor die op het eerste gezicht betoverend lijkt, met een prachtige blauwe gloed, bijna alsof je naar een tweede Aarde kijkt. Maar deze blauwgekleurde exoplaneet, HD 189733 b, is alles behalve een vredige, oceaanachtige wereld. In werkelijkheid is het een planeet die alles wat wij kennen over weersystemen tart.

Welkom op HD 189733 b: een andere wereld

HD 189733 b bevindt zich in het sterrenbeeld Vosje, op ongeveer 64 lichtjaar afstand van ons. In kosmische termen is dat relatief dichtbij. Deze planeet lijkt op het eerste gezicht wat weg te hebben van Jupiter, maar de blauwe kleur ervan brengt je snel in verwarring. Die kleur komt niet van water, zoals we misschien gewend zijn op aarde. Op HD 189733 b heeft de atmosfeer namelijk hele andere eigenschappen.

In tegenstelling tot wat je zou denken, is het blauw op HD 189733 b het gevolg van iets dat je waarschijnlijk nooit zou verwachten: er waait voortdurend een “storm” van glasachtige deeltjes die zonlicht verstrooien en de planeet zijn blauwe tint geven. Dus die kalmerende blauwe kleur? Die is eigenlijk het resultaat van een van de meest dodelijke weersystemen die je je kunt voorstellen.

Glasregen bij 8.700 kilometer per uur

Het meest bizarre aan HD 189733 b is ongetwijfeld het weer. Stel je voor dat het bij ons zou kunnen regenen met snelheden van duizenden kilometers per uur. Het klinkt absurd, maar op HD 189733 b gebeurt dit elke dag. Hier regent het gesmolten glas. Door de enorme hitte in de atmosfeer, die kan oplopen tot meer dan 1.000 graden Celsius, worden siliciumdeeltjes verhit en verdampen. Wanneer deze siliciumdamp wat afkoelt, condenseren de deeltjes weer tot glasachtige druppels die terugvallen naar de planeet.

Maar omdat de winden op HD 189733 b met snelheden tot wel 8.700 kilometer per uur razen, vallen deze glazen deeltjes niet recht naar beneden zoals bij ons regen valt. Nee, deze “regen” wordt horizontaal geblazen, als een gevaarlijke storm van scherpe, glazen deeltjes die alles op zijn pad zou vernietigen. Deze combinatie van wind en glasregen maakt HD 189733 b onleefbaar en extreem onveilig – een letterlijk moordende storm.

De intense nabijheid tot zijn ster

HD 189733 b draait ongelooflijk dicht om zijn ster heen, veel dichter dan Mercurius om de zon draait. Waar de aarde een jaar nodig heeft om rond de zon te draaien, doet HD 189733 b dat in slechts 2,2 dagen. Door deze nabijheid wordt de planeet constant gebombardeerd door straling en hitte van zijn ster, en dat heeft grote gevolgen voor zijn atmosfeer en weerpatronen. De krachtige straling doet de atmosfeer van de planeet letterlijk verdampen; HD 189733 b verliest voortdurend lagen van zijn atmosfeer aan de ruimte.

Dit intense zonlicht zorgt ook voor extreme temperatuurverschillen tussen de kant die naar de ster gericht is en de kant die in de schaduw ligt. Deze temperatuurverschillen zijn deels de oorzaak van de woeste winden op de planeet – het weer probeert de hitteverschillen in balans te brengen, maar slaagt daar nooit volledig in.

Waarom is HD 189733 b interessant voor wetenschappers?

HD 189733 b is meer dan alleen een curiositeit; het is een waardevolle bron van kennis over de extremen van ons universum. Door planeten zoals deze te bestuderen, leren wetenschappers hoe planeten en atmosferen functioneren in omstandigheden die totaal anders zijn dan die van de aarde. De glasregen en de extreme temperaturen van HD 189733 b laten ons zien hoe divers en verrassend planeten kunnen zijn, zelfs in vergelijking met de reuzenplaneten in ons eigen zonnestelsel.

Bovendien biedt HD 189733 b ons inzicht in hoe atmosferen kunnen veranderen en verdwijnen onder invloed van extreme straling. Dit helpt astronomen ook om te begrijpen hoe planeten met atmosferen, zoals onze eigen aarde, zich ontwikkelen en wat ervoor nodig is om die atmosfeer stabiel te houden.

Hoe ziet de toekomst van HD 189733 b eruit?

Hoewel het voor ons een fascinerende wereld is om te bestuderen, heeft HD 189733 b waarschijnlijk een sombere toekomst. Omdat het zich zo dicht bij zijn ster bevindt, zal de atmosfeer steeds verder blijven verdampen. Het is een langzaam proces, maar uiteindelijk kan de planeet zijn hele atmosfeer verliezen en een kale, dode wereld worden. Dit is een natuurlijk proces dat miljarden jaren kan duren, maar het is een fascinerende les voor ons over de lange termijngevolgen van straling en intens zonlicht op een planeet.

Wat kunnen we leren van HD 189733 b?

HD 189733 b laat zien dat de diversiteit van planeten eindeloos is en dat de natuur veel verder gaat dan onze verbeelding. Waar onze aarde rustige regenbuien heeft, heeft HD 189733 b stormen van glas en woeste, hyperkrachtige winden. Door deze planeet te onderzoeken, worden we eraan herinnerd dat het universum vol zit met werelden die de wetten van de natuur uitdagen en onze verbeelding blijven prikkelen.

In deze nieuwe blogserie over planeten die je niet zult geloven, zullen we nog veel meer van deze bizarre werelden verkennen. HD 189733 b is slechts het begin – een eerste glimp van hoe vreemd en verrijkend de kosmos kan zijn. Blijf ons volgen om nog meer van deze ongelooflijke werelden te ontdekken.